Trzy pokolenia polskiej transformacji

Projekt „Trzy pokolenia polskiej transformacji” (#3GEN), realizowany przez zespół badaczy z Polskiej Akademii Nauk, ma na celu drobiazgową analizę charakteru i głębokości przemian pokoleniowych w Polsce. W roku 1988 i w roku 2000 przeprowadzone zostały dwa inne sondaże, z których mamy dane na temat tego, jak żyli i co myśleli o Polsce i świecie ówcześni 30-latkowie. Chcemy dotrzeć do dzisiejszych 30-latków i zadając dokładnie te same pytania zobaczyć, jakie zmiany zaszły w biografiach i opiniach Polaków. Mamy bowiem niepowtarzalną okazję, aby opisać „sagę” trzech pokoleń polskiej transformacji, na którą składają się losy: „pokolenia kryzysu PRL” (czyli osób wchodzących w dorosłość w drugiej połowie lat 70.), „pokolenia historycznej nadziei” (czyli osób wchodzących w dorosłość wraz z przemianami ustrojowymi roku 1989) oraz „pokolenia otwartych granic” (czyli osób, których całe dorosłe życie przypadło na okres obecności Polski w Unii Europejskiej).

Projekt realizowany jest ze środków przyznanych przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu „SONATA 13” (nr projektu 2017/26/D/HS6/00994). Za realizację prac terenowych odpowiada agencja badawcza ARC Rynek i Opinia.

*

Publikacje przedstawiające wyniki projektu:

Sadowski I., Zawistowska A., Muszyński M. [2024] Generational Change in Work-Related Agency Beliefs in Poland. Kölner Zeitschrift für Soziologie und Sozialpsychologie (OnlineFirst: https://link.springer.com/article/10.1007/s11577-024-00956-0).

Sadowski I., Kołczyńska, M., Teslyk N. [2024] Generational Changes in Attitudes toward the European Union in Poland and Ukraine. East European Politics and Societies (OnlineFirst: https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/08883254241229729).

Wysmułek, I., Wysmułek, J. [2023] Generational differences in attitudes to meritocracy: Sources of change in valuing education, innate abilities, and hard work in Poland. Acta Sociologica 67(2): 131-148. (DOI: 10.1177/00016993231173296).

Sadowski I. [2023] A post-individualistic turn? Intergenerational change in self-orientation in Poland and Germany. International Journal of Comparative Sociology (OnlineFirst: https://doi.org/10.1177/00207152231205599).

Sadowski I., Mach, B.W. [2021] Is the “Third Generation” of the Polish Transformation More Economically Liberal? Inter-Cohort Differences in Job Entrance and Egalitarian Attitudes. Polish Sociological Review 213: 3-26 (DOI: 10.26412/psr213.01).

*

W Dzienniku Gazecie Prawnej ukazał się obszerny wywiad z kierownikiem projektu, dr hab. Ireneuszem Sadowskim, który omawia wybrane wyniki badań na tle debaty publicznej o zmianach pokoleniowych w Polsce. Serdecznie zachęcamy do lektury [LINK].

*

W numerze 213 (1/2021) czasopisma Polish Sociological Review ukazał się pierwszy artykuł omawiający wyniki badań: Is the “Third Generation” of the Polish Transformation More Economically Liberal? Inter-Cohort Differences in Job Entrance and Egalitarian Attitudes (I.Sadowski, B.Mach, doi: 10.26412/psr213.01). Przyglądamy się w nim zmianom w przebiegu wczesnych karier, ocenie własnej sytuacji materialnej i postawach dotyczących dystrybucji dochodów trzech pokoleń transformacji. Wyniki ukazują istotny związek między wyraźnie odmiennymi doświadczeniami pracy a postawami w „pokoleniu otwartych granic” (urodzeni około roku 1989).